વાઈરલ ગેસ્ટ્રોએન્ટેરાઇટિસ
વાઈરલ ગેસ્ટ્રોએંટેરિટિસ ના ચેપ ને લીધે તમને ઝાડા અને ઉલ્ટી થઇ શકે છે. જ્યારે કોઈ વ્યક્તિના પેટ અને આંતરડામાં વાયરસ નો ચેપ લાગે છે, ત્યારે એને વાઈરલ ગેસ્ટ્રોએંટેરિટિસ નો ચેપ લાગ્યો હોય એવું કેહવાય. પુખ્ત વયના લોકો અને બાળકો — બંને ને વાયરલ ગેસ્ટ્રોએન્ટેરિટિસ નો ચેપ થઇ શકે છે.
લોકોને ચેપ લાગી શકે છે જો તેઓ:
- ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિ અથવા તો વાયરસ જે સપાટી પર હોય એને સ્પર્શ કર્યા પછી તમારા હાથ ધોયા ના હોય
- જેમાં વાયરસ હોય તેવો ખોરાકમાં ખાવું અથવા પ્રવાહી પીવું.
- જ્યારે વાયરસવાળા લોકો તેમના હાથ ધોતા નથી, ત્યારે તેઓ ખોરાક અથવા પ્રવાહીમાં આ વાયરસ નો ચેપ સ્પર્શ કરીને ફેલાવી શકે છે.
ચેપથી ઝાડા અને ઉલ્ટી થાય છે. લોકોને કાં તો ઝાડા અથવા ઉલ્ટી થઈ શકે છે, અથવા બંને પણ થઇ શકે છે. આ લક્ષણો સામાન્ય રીતે અચાનક શરૂ થાય છે, અને તે ગંભીર પણ થઇ શકે છે.
વાઈરલ ગેસ્ટ્રોએન્ટેરિટિસ પણ આ ના કારણે નિમ્નલિખિત અસર પણ થઇ શકે છે:
- તાવ આવવો
- માથાનો દુખાવો અથવા માંસપેશીઓમાં દુખાવો થવો
- પેટમાં ખેંચાણ અથવા દુખાવો થવો
- ભૂખ ઓછી થવી
જો તમને ઝાડા-ઉલટી થાય છે, તો તમારું શરીર ઘણું પાણી ગુમાવી શકે છે. ડોકટરો આને “ડિહાઇડ્રેશન” (Dehydration) કહે છે. ડિહાઇડ્રેશન માં તમને ઘેરો પીળો પેશાબ થાય છે,, અને તરસ લાગે છે, થાકેલું લાગે છે, ચક્કર આવે છે, અથવા મૂંઝવણ અનુભવે છે.
તમારા જીવ માટે, ગંભીર નિર્જલીકરણ ખુબ જોખમી હોઈ શકે છે. બાળકો, નાના બાળકો, અને વૃદ્ધ લોકોમાં ગંભીર ડિહાઇડ્રેશન થવાની સંભાવના વધુ હોય છે.
સામાન્ય રીતે નહીં. તેમના ડૉક્ટર અથવા નર્સને તમારા લક્ષણો વિશે જાણી ને, તથા અમુક ટેસ્ટ્સ કરાવી ને કહી શકે છે કે તમને ચેપ લાગ્યો છે કે નહીં.
પરંતુ ડૉક્ટર અથવા નર્સ ડિહાઇડ્રેશનની તપાસ માટે અથવા કયા વાયરસથી ચેપ લાગ્યો છે તે જોવા માટે પરીક્ષણો કરી શકે છે. નિમ્નલિખિત પરીક્ષણો હોઈ શકે છે:
- રક્ત પરીક્ષણો
- પેશાબ પરીક્ષણો
- મળના નમૂના પર પરીક્ષણો
હા. વાયરલ ગેસ્ટ્રોએંટેરિટિસવાળા લોકોને પૂરતા પ્રવાહી પીવાની જરૂર રહે છે જેથી તેઓ ડિહાઇડ્રેટેડ ન થાય.
કેટલાક પ્રવાહી અન્ય કરતા વધુ સારી રીતે ડિહાઇડ્રેશનને રોકવામાં મદદ કરે છે:
- મોટા બાળકો અને પુખ્ત વયના લોકો સ્પોર્ટ્સ ડ્રિંક્સ પી શકે છે.
- તમે બાળકો અને નાના બાળકોને “પીડીયાલાઈટ” (Pedialyte) જેવા “ઓરલ રિહાઇડ્રેશન સોલ્યુશન” આપી શકો છો. તમે તેને સ્ટોર અથવા ફાર્મસીમાં ખરીદી શકો છો. જો તમારું બાળક ઉલ્ટી કરતું હોય, તો તમે દર થોડી મિનિટે તમારા બાળકને થોડા ચમચી પ્રવાહી આપવાનો પ્રયાસ કરી શકો છો.
- જે બાળકો સ્તનપાન કરાવતા હોય તેઓ સ્તનપાન ચાલુ રાખી શકે છે.
- વાયરલ ગેસ્ટ્રોએન્ટેરિટિસવાળા લોકોએ રસ અથવા સોડા પીવાનું ટાળવું જોઈએ. આ ઝાડાને વધુ ખરાબ કરી શકે છે.
- જો તમે ખોરાક પેટમાં પચાવી શકો છો, તો તમારે પાતળું માંસ, ફળો, શાકભાજી અને આખા અનાજની બ્રેડ, અને અનાજ ખાવું શ્રેષ્ઠ છે. ખાદ્યપદાર્થો અથવા ખાંડવાળા ખોરાક ખાવાનું ટાળો, જેનાથી લક્ષણો વધુ ખરાબ થઈ શકે છે.
- જો તમારી ઉંમર 65 વર્ષથી નાની છે અને તમને ઝાડાની નવી તકલીફ છે પણ તમને તાવ કે તમારા મળમાં લોહી નથી, તો તમે 1 થી 2 દિવસ માટે લોપેરામાઇડ જેવા ઝાડાને રોકવા માટે ની દવા લઈ શકો છો. જો તમે 65 વર્ષથી વધુ ઉંમરના છો, તાવ છે, અથવા મળમાં લોહી લોહી પડે છે, તો તમારા ડૉક્ટરના તપાસ કર્યા વિના આ દવાઓ ન લેવી નહીં.
- બાળકોને ઝાડા બંધ થવા માટે દવાઓ ન આપો.
જો તમે અથવા તમારા બાળકને ડૉક્ટર અથવા નર્સને કૉલ કરો:
- ડિહાઇડ્રેશનના કોઈપણ લક્ષણો છે
- અતિસાર અથવા ઉલ્ટી થાય છે જે થોડા દિવસો કરતા વધુ સમય ચાલે છે
- લોહીની ઉલટી થાય છે, લોહિયાળ ઝાડા થાય છે, અથવા પેટમાં તીવ્ર દુખાવો હોય છે
- થોડા કલાકોમાં (બાળકો માટે), અથવા ઘણા કલાકોમાં (પુખ્ત વયના લોકો માટે) કંઈ જ પીધું નથી.
- પાછલા 6 થી 8 કલાકમાં (દિવસ દરમિયાન) પેશાબ કરવાની જરૂર નથી પડી, અથવા જો તમારા બાળક અથવા નાના બાળકને 4 થી 6 કલાક માટે ડાયપર ભીનું ન કર્યું હોય
મોટાભાગના લોકોને કોઈ સારવારની જરૂર હોતી નથી, કારણ કે તેમના લક્ષણો તેમની જાતે જ ઠીક થઇ જશે. પરંતુ ગંભીર ડિહાઇડ્રેશનવાળા લોકોને તેમના ડિહાઇડ્રેશન માટે હોસ્પિટલમાં સારવારની જરૂર પડી શકે છે. આમાં “IV” (પાતળા નળી જે નસમાં જાય છે) દ્વારા પ્રવાહી આપે છે.ડોકટરો એન્ટીબાયોટીક્સથી વાયરલ ગેસ્ટ્રોએન્ટેરિટિસની સારવાર કરતા નથી. તે એટલા માટે, કેમ કે એન્ટિબાયોટિક્સ એવા ચેપનો ઉપચાર કરે છે જે બેક્ટેરિયાથી થાય છે – વાયરસથી નહીં.
ક્યારેક. ચેપ લાગવાની અથવા ફેલાવાની શક્યતા ઓછી કરવા માટે, તમે આમ કરી શકો છો:
- તમે બાથરૂમનો ઉપયોગ કર્યા પછી અથવા તમારા બાળકનો ડાયપર બદલ્યા પછી, અને તમે જમતા પહેલા તમારા હાથને સાબુ અને પાણીથી ધોઈ લો.
- તમે જ્યાં જમવાનું તૈયાર કરો છો ત્યાં જ બાળકના ડાયપર બદલવાનું ટાળો.
- ખાતરી કરો કે તમારા બાળકને રોટાવાયરસ રસી મળે છે. રસી અમુક ગંભીર તથા જીવલેણ ચેપને રોકી શકે છે. રોટાવાયરસ, એ એક વાયરસ છે જે સામાન્ય રીતે બાળકોમાં વાયરલ ગેસ્ટ્રોએન્ટેરાઇટિસનું કારણ બને છે.
OncoBot